stappenplan Woningcorporatie

‘Draagvlak’ is het toverwoord voor elk succesvol project. Zorg er dus voor dat iedereen die meewerkt aan jouw plan goed geïnformeerd is, hoe groot of klein zijn/haar rol ook is. Naast informeren is het nog belangrijker dat iedereen ook achter jouw plan staat. Je vergroot de kans op draagvlak door heldere doelen te communiceren en uit te leggen hoe natuurinclusief bouwen een bijdrage levert aan het behalen van deze doelen.

Uiteindelijk is natuurinclusief bouwen een win-win situatie: een groene leefomgeving wordt hoger gewaardeerd door bewoners en levert een bijdrage aan andere vraagstukken zoals wateropvang. Daarom bouwen ontwikkelaars van nu met aandacht voor natuur en omgeving.

Hoe zorg je voor draagvlak?

• Formuleer een gezamenlijke ambitie. Betrek bewoners hierbij. Definieer de reden(en) voor de ambitie. Voorbeeld: Een bijdrage leveren aan een gezonde stad die klaar is voor de toekomst.

• Benadruk de meerwaarde van natuurinclusief bouwen. Op die manier is natuurinclusief bouwen geen extra opgave, maar draagt het bij aan andere doelen binnen een project.
  Voorbeeld: Het oplossen van wateroverlast door het aanleggen van een gezamenlijke, groene binnentuin.

• Zorg dat de randvoorwaarden duidelijk zijn, zoals budget, manuren, bestaande techniek, strategisch beleid ten aanzien van inkoop, communicatie en ruimtelijke ordening. Leg dit vast in een document met kaders en doelstellingen.

• Stel een compleet team samen met daarin: contractmanager, controller, strategisch inkoper, aanbestedingsjurist, eindgebruiker, bouwkundig ingenieur, een landschapsarchitect en ecoloog.

Lees meer over de voordelen van natuurinclusief bouwen >

Het scheppen van mogelijkheden voor vogel-, dier- en plantensoorten, daar gaat het om bij natuurinclusief bouwen. Om daadwerkelijk resultaat te behalen is het daarom belangrijk dat je de juiste ingreep doet op de juiste plek. Verzamel daarom vooraf informatie over de locatie en bijbehorende mogelijkheden; een project middenin een stad heeft andere randvoorwaarden en kansen dan een project in een groene buitenwijk. Neem daarom een ecoloog op in je vaste team, met wie je samen kunt bepalen welke maatregelen je toepast en hoe ze zo te plaatsen dat ze ook het gewenste effect bereiken.

Hoe verzamel je informatie?

• Bepaal de ruimtelijk ingrepen: welke werkzaamheden worden uitgevoerd en hoe kunnen die invloed hebben op de natuurkwaliteit. Of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie, herinrichting of ondergronds werk, we adviseren altijd om samen te werken met een ecoloog en je zorgvuldig te laten informeren met behulp van bronnen als de Nationale Databank Flora en Fauna en de Stadsvogelindicator.
  
• Voer een omgevingsanalyse uit. Zo krijg je zicht op de soorten die al in de omgeving voorkomen of welke potentiële soorten een kans maken en waarom. Op de website Florafaunacheck.nl kan je al een eerste indicatie krijgen, maar werk ook hiervoor met een deskundige samen. De soorten die op een locatie voor kunnen komen hangen nauw samen met het type bodem, landschap, al aanwezige soorten, inrichting van de nabije omgeving etc. Deze aspecten zijn ook belangrijk voor andere delen van je ontwerp.
  
• Als je potentiële soorten in beeld hebt, verzamel dan informatie over de daarbij behorende maatregelen. Kies maatregelen met de grootste kans op een positief effect.
  
• Je bent natuurlijk benieuwd of je natuurinclusieve ingrepen effect hebben. Om dat na te kunnen gaan is het belangrijk om een nulmeting uit te voeren. Voordat je aan de slag ging, hoe stond het er toen voor met bepaalde soorten? Vervolgens moet er een structurelere monitoring plaatsvinden. Zie je veranderingen? Bepaal wie hier verantwoordelijk voor is. Dat kunnen vrijwilligers zijn, ecologen of buurtbewoners. Wie staat hier voor aan de lat, wie organiseert het en wat wordt er gedaan met de resultaten?

Lees meer over stadse soorten en maatregelen >

Zorg ervoor dat in de opdracht of aanbesteding de doelstellingen en opdracht zo concreet mogelijk zijn. Een doelstelling natuurinclusief bouwen kan te maken hebben met: de biodiversiteit verhogen, het versterken van de leefomgeving, maar ook klimaatadaptatie. Een duidelijke opdrachtomschrijving geeft helderheid en is daarom heel belangrijk.

Hoe formuleer je de opdracht of aanbesteding?

• Formuleer een natuurdoelstelling die aansluit op de directe omgeving. Maak hierbij gebruik van de informatie uit stap 2.
  Voorbeeld: Een natuurdoelstelling kan zijn het zorgen voor een minimaal aantal nest- en verblijfplaatsen voor vogels en vleermuizen. Maar ook het opnemen van een percentage groene ruimte of het toepassen van inheemse hagen.

• Formuleer een zo concreet mogelijke opdracht. ‘Vergroenen van een terrein’ is geen duidelijke opdracht omschrijving. ‘Het aanbrengen van groenstructuur die aansluit op de omgeving en soorten uit de omgeving meer leefgebied geeft’ is al veel duidelijker. Nog duidelijker wordt het als meer details omschreven worden. ‘Groenstructuren die moeten worden opgenomen zijn een gevarieerde houtwal met minstens 5 verschillende soorten inheemse heesters en 3 inheemse soorten bomen. In de gevels moeten minstens drie zomerverblijfplaatsen voor vleermuizen worden ingebouwd. Het groene dak moet een kruidenvegetatie bevatten en niet alleen sedum.’

• Vraag om een beheer- en onderhoudsplan voor de lange termijn. Hoe blijven natuurinclusieve maatregelen, ook na verloop van tijd, onderhouden en wie is hiervoor verantwoordelijk?

• Natuurinclusief bouwen is een specialisme. Vraag daarom om vakbekwame mensen en ecologische begeleiding, zodat maatregelen ook in de praktijk daadwerkelijk functioneel zijn.

Lees meer over natuurinclusief aanbesteden >

Het is belangrijk dat de aannemers die gaan bouwen en groen aanleggen, goed op de hoogte zijn van jouw wensen en de juiste instructies krijgen om het werk uit te kunnen voeren. Wil je het grondverzet zo veel mogelijk beperken? Vertel het ze dan! Ook moeten aannemers tijdig op de hoogte zijn van jouw wens om planten en heesters tijdens de werkzaamheden te sparen en bij aanplant inheemse soorten te gebruiken, in plaats van (goedkope) cultivars. Het is belangrijk een uitvoerende partij te selecteren die bekend is met natuurinclusief bouwen of het hoog in het vaandel heeft staan. Zo is de kans op succes het grootst.

Hoe verzamel je de juiste uitvoerende partijen?

• Zoek bij voorkeur naar partijen die ervaring hebben met natuurinclusief werken en daar positief tegenover staan.

• Organiseer een kick-off bijeenkomst waarbij alle betrokkenen op locatie worden geïnformeerd over het natuurinclusief werken. Zo is iedereen in een keer voorzien van de juiste informatie. Zorg dat de gegeven informatie ook nagezonden wordt per email of wordt meegegeven in een informatiemap.

Lees meer over de ervaringen van woningcorporatie BrabantWonen >

Maak een beheer- en onderhoudsplan. Voor openbaar groen geldt dat goed beheer uiteindelijk het belangrijkst is voor biodiversiteit. Maar ook voor groene daken, een bijenhotel en sommige faunavoorzieningen geldt dat ze onderhouden moeten worden om effectief te blijven. Met een beheerplan is het voor alle partijen duidelijk op welke manier er wordt gebouwd en ook op welke manier de faunavoorzieningen na de oplevering beheerd gaan worden. Zo houden jouw maatregelen hun functie en dragen ze echt bij aan een verhoging van de biodiversiteit.

Hoe beheer je natuurinclusief?

• Kies voor een aannemer met ecologische kennis, wat wordt aangetoond door het Kleurkeur kenmerk.

• Bespreek vooraf met bewoners wat zij kunnen en willen doen. Bewoners kunnen bijvoorbeeld de monitoring voor hun rekening nemen.

• Stem de plannen voor het beheer vooraf zorgvuldig af met de gemeente. Zo voorkom je verrassingen.

Lees meer over duurzaam beheer >

Echt succesvol is een natuurinclusief project pas als ook de bewoners het omarmen. Door hen uit te leggen wat het doel van het natuurinclusief bouwen is, alsook handvatten te bieden om een bijdrage te leveren aan hun groene woonomgeving, maak je (toekomstige) bewoners mede betrokken en de kans op succes nog groter.

Hoe betrekt je bewoners?

• Organiseer een bewonersdag en leg de bewoners bijvoorbeeld tijdens een excursie uit welke natuurinclusieve maatregelen zijn toegepast en waarvoor ze dienen.

• Stel een welkomstpakket samen voor bewoners, met materialen die hen op weg helpen de omgeving rondom hun woning groen te houden en vogels en andere dieren aan te trekken.
  Voorbeeld: In het kader van haar samenwerking met woningbelegger Vesteda ontwikkelde Vogelbescherming de ‘Vogeldoos’, een welkomstpakket voor nieuwe bewoners.

Lees meer over mogelijkheden voor particulieren >